Redakcja Barbara Toruńczyk, opracowanie i przypisy Robert Papieski
Warszawa, Zeszyty Literackie, 2011



Na książkę składają się listy, zapiski intymne, szkice i wypowiedzi Czesława Miłosza i Jarosława Iwaszkiewicza. Szczególne miejsce zajmują w niej przedwojenne listy Miłosza, do tej pory zastrzeżone, pełne młodzieńczej namiętności. Książka przedstawia historię burzliwej przyjaźni poetów, obfitującej w chwile uwielbienia, podziwu, ale także pełnej wzajemnych zastrzeżeń, pretensji i urazów. A wszystko to na tle historii Polski widzianej z osobistej perspektywy. To niezwykły, często bardzo trudny dialog ponad żelazną kurtyną. Istotna rozmowa o polskich wyborach, o losie poety, gospodarstwie polskiej literatury na przestrzeni pięćdziesięciu lat.



Uwielbiam Pana. Każdy wiersz Pana jest dla mnie objawieniem. [...] Pan jest dla mnie najdroższym przyjacielem i mistrzem.
Czesław Miłosz do Jarosława Iwaszkiewicza, 1930

Jak tak napiszesz tylko z potrzeby serca [...], widać wtedy, jak stara przyjaźń nie rdzewieje i jak zawsze, mimo że nas dzielą oceany, jednak to i owo wspólnie się i jednakowo odczuwa.
Jarosław Iwaszkiewicz do Czesława Miłosza, 1948

Nasze przewidywania co do Czesia sprawdziły się [...]! Uważam to za najwyższe świństwo, [...] wymigać się od tego, co winno być nas wszystkich udziałem, w sposób tchórzowski i małoduszny.
Jarosław Iwaszkiewicz do Anny Iwaszkiewicz, 1951

Odeszliśmy już tak daleko od siebie, że może nawet nigdy nie będziemy się mogli porozumieć. Ale bardzo Cię kochałem jako przyjaciela.
Jarosław Iwaszkiewicz do Czesława Miłosza, 1960

Literatura opiera się na hierarchii i miejsce Iwaszkiewicza poety jest w niej wysokie. [...] Być może okaże się kiedyś, że pomógł większej ilości ludzi i uratował więcej spraw niż niejeden niezłomny.
Czesław Miłosz do Jerzego Giedroycia, 1970

Chciałem Ci powiedzieć, jak wzruszyły mnie Panny z Wilka w paryskim kinie widziane — także z powodu zdjęć Twojej osoby jako bardzo starego człowieka. [...] Niektóre moje nowe wiersze [...] mogłyby być mówione przez bohaterki tego filmu.
Czesław Miłosz do Jarosława Iwaszkiewicza, 1979


RECENZJE, OMÓWIENIA, KOMENTARZE

Rozmowa Barbary Toruńczyk z Joanną Szwedowską Program II Polskiego Radia - słuchaj online

Michał Szymański "Dwutygodnik" - czytaj online

Magdalena Grochowska "Gazeta Wyborcza" - czytaj online

"Gazeta Wyborcza" fragmenty korespondencji - czytaj online

Andrzej Franaszek "Tygodnik Powszechny" (recenzja i fragmenty korespondencji) - czytaj online

Marcin Sendecki "Przekrój" 23 IX 2011

Tomasz Fiałkowski "Tygodnik Powszechny" - czytaj online

Anna Arno "Znak" - czytaj fragmenty online

Krzysztof Cieślik "Polityka" - czytaj online

Aleksandra Konarzewska Portal "Histmag.org" - czytaj online

Portal Culture.pl - czytaj online

Krzysztof Tomasik Portal Innastrona.pl - czytaj online

Portal Dzieje.pl - czytaj online

Jan Augustyn Sarnowski Portal księgarski Książka.net.pl - czytaj online

Łukasz Rogowski "Literatki.com" - czytaj online


Książka miała swoją premierę 27 X 2011 w Teatrze Polskim w Warszawie. Listy czytali Jarosław Gajewski i Andrzej Seweryn.